BORNE – Plannen voor het opknappen en openstellen van het Spanjaardgemaal liggen al op tafel. Maar eerst graag wat meer geld én helpende handen.
Het Spanjaardgemaal op de kruising van de Piepersveldweg met de Veldhuisweg krijgt zo goed als zeker een flinke metamorfose. Het college van burgemeester en wethouders wil 33.000 euro uittrekken voor de aankoop van de installatie waarmee vroeger water werd gepompt uit de Deurningerbeek. Dat water werd gebruikt voor het verven en bleken van stoffen van textielfabriek Spanjaard.
Monumentenlijst
Het gemaal is nu nog in particuliere handen, maar staat wel op de monumentenlijst. De Stichting Vrienden van Spanjaardgemaal wil nog niet te vroeg juichen, want de gemeenteraad moet nog akkoord gaan met het subsidievoorstel.
„Maar het ziet er naar uit dat we snel kunnen beginnen”, zegt voorzitter Valentijn Thuring. „De vijvers bij het gemaal hebben een opknapbeurt nodig. Het gebouwtje zelf ook. Onderhoud is nodig om te voorkomen dat het gebouw verzakt of instort.”
Glasplaat
De stichting heeft als doel het historische gemaal uit 1916 te behouden, weer te laten werken en om het in een later stadium toegankelijk te maken voor publiek. Er zijn al ideeën om een muur uit te breken en om een glasplaat te plaatsen, zodat het mechanisme goed zichtbaar wordt zonder dat het beschadigt. „Er is nog niets zeker, maar we brainstormen al wel.”
Peter Welles van de stichting: „Het zou geweldig zijn om de schooljeugd hier te kunnen ontvangen. De geschiedenis wordt hier tastbaar. Als Bornenaar moet je de historie van je dorp kennen. Spanjaard is daar een groot deel van. En bovendien: als de vijvers straks aangepakt zijn, kunnen we deze gebruiken voor de opslag van overtollig water, niet onbelangrijk in deze tijd.”
Biodiversiteit
Ook langs de oevers van de vijvers moet volgens hem het een en ander veranderen. „Nu staan er vooral eiken. Als een aantal ervan vervangen wordt door een ander soort bomen, wordt het gebied aantrekkelijk voor meer vogels en dieren en zal het bijdragen aan een goede biodiversiteit. Ik zie het helemaal voor me”, zegt hij. „Op een bankje naar de ondergaande zon kijken met uitzicht op het gemaal met allerlei vogels om je heen.”
Het enthousiasme van Welles, die zich al jaren inzet voor ‘het watermachientje’, zoals het gemaal in de volksmond heet, hoopt de stichting bij anderen ook te vinden. De vrienden van het gemaal zoeken mensen die willen helpen. Ook wordt gezocht naar personen die nog met het gemaal hebben gewerkt of die er meer over kunnen vertellen. Historische foto’s zijn eveneens welkom. Wie kan helpen, kan mailen naar info@spanjaardgemaal of bellen met voorzitter Valentijn Thuring: 06-29055751.
(Dit artikel verscheen op 24 september 2019 in dagblad De Tubantia)